مسعود تجریشی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا درباره پروژه های انتقال آب خلیج فارس به استان ها گفت: تاکنون درخواستی در این زمینه به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال نشده است و سازمان به خاطر شرایط خاص خلیج فارس اساسا با انتقال آب از خلیج فارس به هیچ وجه موافق نیست، حتی وزارت نیرو مجوز تخصیص برای برداشت آب از خلیج فارس را صادر نمی کند.
تجریشی توضیح داد: آب خلیج فارس نسبت به دریاهای دیگر گرم تر است، از این رو آسیب پذیری این حوضه آبی نسبت به سایر حوضه ها بیشتر است. همچنین تردد زیاد نفتکش ها، کندی چرخه تعویض آب خلیج فارس و عمق کم، میزان بالای تبخیر و شوری از دیگر شرایط خاص این پهنه ابی است.
وی ادامه داد: چندی پیش فولاد مبارکه با توجه به مشکلاتی که برایش پیش آمده بود، اعلام آمادگی کرد که با هزینه خودش آب را از خلیج فارس منتقل کند اما شاید نمی دانست که فرایند انتقال چگونه است؛ ابتدا باید به وزارت نیرو اعلام شود که قصد دارد این مقدار آب از این نقطه برداشت کند و وزارت نیرو مشخص می کند که امکان پذیر هست یا نه، پس از مشخص شدن شرایط تخصیص از جانب وزارت نیرو، پروژه برای ارزیابی زیست محیطی به سازمان محیط زیست ارسال می شود که در هر صورت، این کار انجام نشده است.
تجریشی گفت: البته ممکن است در گذشته مجوزی برای انتقال آب از خلیج فارس صادر شده باشد اما در حال حاضر، تحت هیچ شرایطی به پروژه انتقال از خلیج فارس مجوز نمی دهیم.
وی اظهار داشت: یکی از مشکلات صدور مجوز در گذشته قید نشدن زمان اعتبار آن بود به این صورت که متقاضیان پس از دریافت مجوز تا هر زمان ممکن می توانستند اقدام به اجرا کنند، اما با توجه به امکان تغییر شرایط منطقه مورد نظر بعد از یک تا دوسال، هم اکنون در مجوزها تاریخ نیز قید می شود.

**بهره مندی جنوب شرق کشور از آب دریای عمان
تجریشی گفت: در عین حال، بخش های جنوب شرق کشور شامل شمال کرمان، حاشیه یزد و شمال سیستان و بلوچستان از آب دریای عمان در قالب پروژه انتقال آب بهره مند می شوند.
به گفته معاون سازمان محیط زیست، با وجود ظرفیت بالا در استفاده از آب دریای عمان، ایران نسبت به کشورهای حاشیه این حوضه آبی استفاده بسیار کمی از این ظرفیت دارد و حتی به اندازه یکی از کشورهای کوچک نیز برداشت نمی کنیم بنابراین برای برداشت جا زیاد داریم.
وی اظهار داشت: عمده آب شیرین کن هایی که داریم بسیار محدود است، مثلا در عسلویه و بندر عباس در یک مجموعه خیلی کوچک، آب شیرین کن داریم که ظرفیتی قابل توجه نیست.
تجریشی تاکید کرد: اما اکنون ظرفیتی که برای دریای عمان در نظر گرفتیم، می تواند ظرفیت خوبی باشد و شاخه جنوب شرق کشور شامل شمال کرمان، صنایع حاشیه یزد، شمال استان سیستان و بلوچستان را در قالب یک سیستم آب شیرین کن و خط انتقال کاملا پوشش می دهد.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه بسیاری از کارهای این پروژه انجام شده است گفت: بسیاری از مجوزهایی که اکنون برای فعالیت در این مناطق صادر می کنیم با فرض بر این است که آب آنها از این محل تامین شود.
وی درباره انتقال آب از دریای عمان توضیح داد: تا چندی پیش افراد زیادی برای برداشت آب از دریای عمان درخواست می دادند، در این راستا با وزارت نیرو صحبت کردیم تا وضعیت و امکان تخصیص مشخص شود؛ کارها انجام شد و وقتی عدد توان برداشت را به سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کردند، سازمان نیز مکانی را برای برداشت معرفی کرد تا کمترین آسیب به منطقه وارد شود و قرار شد از همان نقطه به مقدار مشخصی آب برداشت کنند.
تجریشی افزود: بعد از آن یک سازمان سرمایه گذار تعیین و قرار شد آب را برای مصرف صنعت انتقال دهد و بخشی را در اختیار وزارت نیرو بگذارد تا از آن برای آب شرب روستاها و شهرهای کرمان و یزد استفاده کند.
وی گفت: با انتقال آب از دریای عمان مشکل نداریم برای همین منظور خواستیم به جای اینکه تکه تکه و از مکان های مختلف کار برداشت از دریای عمان صورت گیرد در قالب یک پروژه آب شیرین کن و خط انتقال انجام شود.

جزییات طرح ملی انتقال آب خلیج فارس به صنایع جنوب شرق کشور

فاز اول این پروژه در سه قطعه اجرا می‌شود که تاکنون قطعه اول 99 درصد، قطعه دوم 84 درصد و قطعه سوم 31 درصد پیشرفت تجمعی داشته است.

در فاز نخست این طرح، شیرین سازی حدود 180 متر مکعب در سال، که 130 میلیون متر مکعب در سال آن به استان‌های کرمان و یزد انتقال می‌یابد، به گونه‌ای که ظرفیت اجرایی در فازهای 2 و 3 این طرح، شیرین سازی و انتقال 470 میلیون مترمکعب در سال است.

لازم به ذکر است که این پروژه در دو بخش اجرا می‌گردد، به گونه‌ای که در بخش اول آبگیری از خلیج فارس و شیرین سازی توسط شرکت مهندسی توسعه آب آسیا که صد درصد سهام آن متعلق به شرکت تامین و انتقال آب خلیج فارس است و در بخش دوم ایستگاه های پمپاژ و خطوط انتقال از سایت شیرین سازی بندرعباس تا سیرجان، مس سرچشمه و اردکان یزد و چادرملو حدودا به طول 975 کیلومتر اجرا می شود.

در بخش اول این طرح که ایجاد تاسیسات آب شیرین کن بندرعباس می باشد، شرکت مهندسی توسعه آب آسیا به عنوان پیمانکار طرح، با توجه به پیش بینی رخداد بحران آب در کشور، نسبت به ایفای نقش خود با ایجاد بزرگترین واحد آب شیرین کن در ایران پیشگام در صنعت تولید آب شیرین کن از دریاست، بگونه ای که با استفاده از نوآوری های علمی، وظیفه استحصال آب از خلیج فارس و شیرین سازی آن را در سه فاز جهت تامین مصارف شرب و صنعت بر عهده دارد.

از اهداف اجرای این طرح می توان به تولید آب شیرین از آب دریا جهت مصارف شرب و صنعتی به ظرفیت اسمی یک میلیون متر مکعب در روز (قابلیت ارتقا تا دو میلیون متر مکعب در روز) با استفاده از روش اسمز معکوس بر مبنای سه شیفت هشت ساعته و 345 روز کاری در زمینی به مساحت 155 هکتار در بندرعباس اشاره کرد.

این پروژه در کیلومتر 36 جاده بندرعباس- خمیر، شهرک صنعتی خلیج فارس واقع در غرب بندرعباس واقع گردیده و احداث هر واحد از پروژه های آب شیرین کن از زمان ابلاغ به مدت 36 ماه در نظر گرفته شده است که این مدت شامل شش ماه دوره پیشبرد، 24 ماه احداث و 6 ماه راه اندازی و بهره برداری آزمایشی می باشد.

فاز صفر طرح انتقال آب

فاز صفر و یک پروژه آب شیرین کن بندرعباس با حجم سرمایه گذاری حدودی 385 میلیون یورو به علاوه 9.245 میلیارد ریال با ظرفیت 600 هزار متر مکعب در روز در قالب سه واحد 200 هزار متر مکعبی شامل یک واحد 200 هزار متر مکعبی با اخذ تسهیلات از صندوق توسعه ملی با سرمایه گذاری حدود 115 میلیون یورو توسط شرکت مهندسی توسعه آب آسیا، یک واحد 200 هزار متر مکعبی با اخذ تسهیلات از بانک اسپانیایی با سرمایه گذاری حدود 115 میلیون یورو یوسط شرکت مهندسی توسعه آب آسیا، یک واحد 200 هزار متر مکعبی توسط پیمانکار سرمایه گذار BOO با سرمایه گذاری حدود 115 میلیون یورو در دست اجرا می باشد (کل حجم سرمایه گذاری ریالی معادل 27.500 میلیارد ریال می باشد).

ساخت تاسیسات جانبی و زیرساخت های مورد نیاز جهت تامین آب مورد نیاز برای شیرین سازی آب به میزان 600 هزار متر مکعب با حجم سرمایه گذاری 40 میلیون یورو به علاوه 9.245 میلیارد ریال برآورد شده است.

در فاز اول این طرح، تامین و شیرین سازی آب خلیج فارس به میزان 600 هزار متر مکعب در روز در قالب دو واحد 200 هزار متر مکعبی توسط پیمانکار سرمایه گذار به صورت BOO و یک واحد 200 هزار متر مکعبی توسط شرکت مهندسی آب آسیا در دستور کار است.

در فاز دوم این طرح افزایش ظرفیت به میزان 200 هزار متر مکعب که قابلیت ارتقا تا 700 هزار متر مکعب در روز را بنا به نیاز آبی مصرف کننده‌های مختلف دارد، شامل می‌شود.

در فاز سوم طرح نیز افزایش ظرفیت به میزان 200 هزار متر مکعب که قابلیت ارتقا تا 700 هزار متر مکعب در روز را بنا به نیاز آبی مصرف کننده‌های مختلف دارا می‌باشد و هم‌چنین احداث فاز دوم نیروگاه و افزایش ظرفیت تا 500 مگاوات با توجه به نیاز در دستور کار قرار دارد.

طول خط انتقال آب در قطعه اول از فاز اول در حدود 300 کیلومتر و تونلی به طول تقریبی هزار و 670 متر در محدوده 4 کیلومتری غرب حاجی آباد ایجاد می‌شود که دبی آن 4 متر مکعب در ثانیه و نیازمند هفت ایستگاه پمپاژ  آب است.

طول خط انتقال قطعه دوم از فاز اول نیز حدود 150 کیلومتر از معدن گل گهر سیرجان تا مجتمع مس سرچشمه کرمان با دبی آب 2.7 متر مکعب بر ثانیه نیازمند 4 دستگاه پمپاژ آب است.

طول مسیر اصلی خط انتقال آب اصلی از قطعه سوم فاز اول حدود 370 کیلومتر از ایستگاه شماره سه قطعه دوم تا مجتمع فولادی اردکان یزد با دبی آب انتقالی 1.5 متر مکعب بر ثانیه می‌باشد، به گونه‌ای که طول انشعاب اخذ شده از خط اصلی تا محل مجتمع معدنی چادرملو حدود 150 کیلومتر است.

تامین تجهیزات و عملیات اجرایی این طرح نیز از محل آب شیرین کن بندرعباس تا معدن گل گهر تاکنون بیش از 42 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است که در قطعه اول طراحی و اجرای تونل حاجی آباد است که در 4 کیلومتری غرب شهرستان حاجی آباد اجرا و تاکنون 26 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

تامین تجهیزات و عملیات اجرایی این طرح در قالب 5 کارگاه (کارگاه بندرعباس به طول 58 کیلومتر) ( کارگاه رضوان به طول 87 کیلومتر خط انتقال)، (کارگاه حاجی آباد به طول 100 کیلومتر)، (کارگاه گل گهر به طول 58 کیلومتر) و (کارگاه تونل در 4 کیلومتری غرب حاجی آباد) صورت پذیرفته است.

تاکنون عملیات اجرایی و بازگشایی مسیر و احداث (R.O.W) قطعه دوم خط انتقال آب صد درصد انجام شده است و عملیات اجرایی و بازگشایی مسیر و احداث (R.O.W) قطعه سوم خط انتقال آب 55 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.